Nguyên liệu làm bánh

Trải qua bao thời gian, nhưng nguyên liệu làm bánh không hề thay đổi. Nguyên liệu làm bánh bao gồm: gạo nếp cái hoa vàng, đường cát, đậu xanh, dừa, hoa dành dành và đu đủ khô.

Quy trình làm bánh

Quy trình làm bánh trải qua 5 công đoạn chính: làm vỏ bánh, nhân bánh, nặn bánh, gói bánh và luộc bánh.

* Vỏ bánh

Để làm vỏ bánh thì trước hết là công đoạn chọn gạo. Gạo làm bánh phải là loại gạo nếp cái hoa vàng thơm ngon với hạt to, đều và chắc để làm bột bánh. Gạo đem vo sạch, để ráo nước và dùng cối giã. Sau đó ngâm qua đêm rồi chắt lấy nước, lọc qua túi thấu, bỏ bã và lọc lấy tinh bột nếp. Bột lọc đó lại đem xay cho thật nhuyễn rồi phơi hoặc sấy khô để qua 15 ngày mới đem ra làm bánh được, nếu làm ngay bánh sẽ bị nát và ăn không ngon. Mang tinh bột thái nhỏ rồi phơi khô để làm dần.

Khi nhào bột bánh phải dùng nước quả dành dành cho vào bột để lấy màu sắc tự nhiên chứ không được pha phẩm màu để vỏ bánh có màu vàng trong suốt. Người làm bánh đem hoa, quả dành dành phơi khô, lúc làm bánh thì ngâm vào nước sôi để chiết xuất nước có màu vàng, lấy nước này trộn vào bột để tạo màu bánh. Đem bột hòa vào nước có ngâm quả hoặc hoa dành dành cho có màu, nhào kỹ với đu đủ xanh nạo nhỏ và đường kính thấu đi thấu lại cho thật dẻo, thật mịn.

* Nhân bánh

Nhân bánh muốn ngon thì tất cả các nguyên liệu làm nhân bánh cũng phải là những loại hảo hạng. Nhân bánh là sự kết hợp giữa đậu xanh, đường trắng, dừa tươi và hạt sen. Đậu xanh phải là loại đỗ hạt nhỏ, ruột có màu vàng óng. Đậu xanh sau khi ngâm thì đãi sạch vỏ, đem đồ chín giã nhuyễn, nắn thành nắm to, dùng dao sắc thái cho thật tơi. Tương tự, hạt sen cũng được luộc chín, để ráo nước, giã nhuyễn. Đậu xanh trộn với đường trắng, cùi dừa, hạt sen và các hương ngũ vị để tạo vị thơm ngon, hấp dẫn. Đặt lên bếp xào kỹ, khi thấy đậu ráo dẻo và mịn mới cho mỡ nước và nước hoa bưởi đánh đều. Bắc ra viên thành từng viên to, nhỏ tùy ý (mỗi viên là một nhân bánh). Để nhân bánh có mùi thơm có thể cho thêm một chút dầu chuối.

* Nặn bánh

Công đoạn tiếp theo là nặn bánh. Để tạo ra hình dạng chiếc bánh phu thê, người thợ làm bánh dàn mỏng bột lên khuôn, đặt nhân vào giữa rồi đắp phần bột còn lại lên nhân như thể hiện sự ôm ấp, che chở của tình nghĩa phu thê.

* Gói bánh

Bánh được gói thành hai lớp. Bên trong là lớp lót lá chuối tiêu có mùi thơm dịu, bên ngoài được bọc bằng lá dong và buộc một sợi lạt đỏ buộc thành từng cặp.

Lá gói bánh cũng là lá dong gói bánh chưng, nhưng phải làm kỹ hơn, sau khi rửa sạch lá để ráo nước người ta phải tước bớt cọng để khi gói bánh được mềm mại. Lá lót trong phải là lá chuối tây dẻo luộc chín hong khô chứ không được dùng lá chuối tiêu. Người ta còn quét lên lá một lớp mỡ để khi bóc bánh không bị dính, lại làm cho bánh có độ ngậy đặc trưng.

Khi gói bánh thì lấy ít bột đặt vào lá (đã xoa mỡ) dàn mỏng, cho nhân vào giữa bao kín nhân gói lại, gói thêm một lượt lá ngoài, nắn cho bánh thành hình vuông.

* Luộc bánh

Luộc bánh là công đoạn cuối cùng. Tùy theo kích cỡ của bánh để tính toán thời gian bánh chín. Với loại bánh nhỏ sẽ được xếp vào xoong rồi đồ lên (như đồ xôi) chừng 50 phút, thấy lá dong vàng tức là bánh chín. Với loại bánh lớn, ta xếp vào nồi lớn, đun bằng bếp củi chừng 30 phút thì bánh sẽ chín. Luộc bánh tốt nhất là luộc bằng bếp củi đun vừa lửa.