Tục kén chọn và lễ dạm ngõ trong hôn nhân cổ truyền của người Việt

5 years ago

Cưới là một phong tục, một nghi lễ đậm phong vị dân tộc. Phần lớn các đám cưới cổ truyền của người Việt thường được tổ chức theo một cuốn sách cổ gọi là Thọ mai gia lễ – cuốn sách dạy người ta những việc về quan, hôn, tang, tế. Về sau tuỳ từng vùng, từng thời, từng gia cảnh mà việc cưới được tổ chức khác nhau. Nhưng cho dù là ở đâu, thời nào thì một đám cưới truyền thống cũng gồm các thủ tục, các bước chính là: kén chọn, giạm ngõ, lễ ăn hỏi,lễ cưới,lễ lại mặt và lễ nộp cheo.

            Kén chọn

Trong xã hội Việt Nam ngày xưa,việc lấy vợ, gả chồng là việc của cha mẹ, do vậy con cái đến tuổi trưởng thành thì cha mẹ tiến hành kén rể, kén dâu. Kén rể, kén dâu là một công việc tiền hôn lễ nhưng rất quan trọng.

Trước hết là việc xem xét gia đình dự định trở thành thông gia xem thuộc loại gia đình như thế nào, có môn đǎng hộ đối không? Ca dao cổ có câu "Mua thịt thì chọn miếng mông, lấy chồng thì chọn con tông nhà nòi" cho bên gái. Lại có câu "Lấy vợ kén tông lấy chồng kén giống" cho cả hai bên. Sự kén chọn của nhà trai bao giờ cũng chủ động nên kỹ càng hơn.

Cô dâu tương lai phải "tam hợp" tránh "tứ xung" về tuổi.Khi gia đình người con trai kén chọn được một gia đình môn đăng hộ đối và sau khi xem tuổi của cô gái và chàng trai không xung khắc nhau,mới nhờ ông bà mối đến nói chuyện với cha mẹ cô gái,gia đình cô gái đồng ý gả rồi,nhà trai mới đem cau,trầu đến dạm.

            Lễ dạm ngõ

Sau khi hai nhà đã thỏa thuận việc cưới gả,người mối sẽ hẹn ngày với bên nhà gái để đưa người chủ hôn hoặc cha mẹ nhà trai và chú rể đem lễ vật trầu cau đến nhà gái xin đính ước.

Khi đã xác định được ngày tốt,nhà trai sắm một lễ mọn cúng tổ tiên để báo về công việc hệ trọng đối với chàng trai.Nhà nghèo chỉ có bát nước,nén nhang.Nhà khá giả thì mổ gà,thổi xôi để cúng.Sau đấy,nhà trai sửa một lễ mang sang nhà gái.Đó là một cơi trầu têm cánh phượng,cau bổ tư bẻ cánh tiên.Nhà giàu thì đưa lễ cả buồng cau,mười mớ trầu,mứt sen,trà lạng đựng trong mấy quả sơn son thiếp vàng.

Đoàn người đi sang nhà gái gồm bà mối,bà mẹ,bà dì,bà cô của chú rể.Các cô gái chưa chồng ở trong họ thường đội các mâm quả hoặc bưng khay trầu đi trước,sau đó là nam giới và chú rể.Lễ được chia làm hai phần.Phần nhiều được đặt lên bàn thờ và cha của cô dâu sẽ khấn vái tổ tiên về ngày mà con cháu họ sắp lập gia đình.Phần còn lại sẽ đưa về nhà ông cậu của cô gái để lễ gia tiên bên ngoại.

Trước khi nhà trai từ giã,nhà gái thường sẻ một phần lễ để biếu lại nhà trai, gọi là lại quả.

 

admin